ماه رمضان، ماه نزول قرآن کریم، در قلب مسلمانان سراسر جهان منزلتی والا دارد. این ماه فرصتی است مغتنم برای خودسازی، تزکیه نفس و تقرب به درگاه الهی. در این میان، هر سرزمین و قومیتی با آداب و رسوم ویژه‌ای به استقبال این ماه پربرکت می‌رود. عراق، این سرزمین باستانی با تمدنی غنی و مردمانی خونگرم، در ماه رمضان نیز آداب و رسومی خاص دارد که ریشه در فرهنگ و تاریخ این سرزمین دوانده است. این مقاله، سفری است به عمق فرهنگ و عبادات ماه رمضان در عراق، تا با این آداب و رسوم بیشتر آشنا شویم. از سحرخوانی‌های دلنشین و افطاری‌های دسته‌جمعی باصفا گرفته تا شب‌زنده‌داری‌های روح‌افزا و کمک به نیازمندان، رمضان در عراق جلوه‌های بی‌نظیری از ایمان، وحدت و همدلی را به نمایش می‌گذارد که شایسته تامل و بررسی است.
آداب و رسوم ماه رمضان در عراق چگونه است؟
آداب و رسوم ماه رمضان در عراق چگونه است؟ ماه رمضان در عراق، تابلویی است رنگارنگ از سنت‌های اصیل و باورهای عمیق مذهبی که در هم تنیده‌اند. مردمان این دیار با دلی سرشار از شور و اشتیاق به پیشواز این ماه پربرکت می‌شتابند و تمام همت خود را به کار می‌گیرند تا با انجام اعمال نیک و عبادات خالصانه، از فیوضات بی‌دریغ آن بهره‌مند گردند.
خرید قبل از ماه رمضان
با نزدیک شدن هلال ماه رمضان، برای خرید قبل از ماه رمضان جنب و جوشی وصف‌ناپذیر در بازارهای سنتی و مدرن عراق به چشم می‌خورد. خانواده‌ها با اشتیاق فراوان به خرید مواد غذایی مرغوب، شیرینی‌جات خانگی و صنعتی، و ملزومات ضروری برای سفره‌های افطار و سحری اقدام می‌کنند. در این میان، خرماهای شیرین و مطبوع، شربت‌های گوارا و خنک، ادویه‌جات معطر و مخصوص، و انواع آجیل‌های مقوی، جایگاه ویژه‌ای در سبد خرید مردم دارند. علاوه بر این، تهیه و دوخت لباس‌های نو برای کودکان و تهیه هدایای کوچک و بزرگ برای ابراز محبت به دوستان و بستگان، از جمله آداب و رسوم ماه رمضان در عراق به شمار می‌روند. برای آشنایی با راهنمای سفر به عراق کلیک کنید.
مراسم بیدار کردن روزه داران برای سحری
در مراسم بیدار کردن روزه داران برای سحری یک فرد با عنوان “مْسَحَّرچی” یا “مُنادی”، شخص خوش‌صدایی است که با فرا رسیدن سحر، در کوچه‌ها و محله‌ها به راه می‌افتد و با صدای رسا و دلنشین خود و با نواهای مذهبی و اشعار عرفانی، خواب‌زدگان را برای صرف سحری بیدار می‌کند. این آداب و رسوم ماه رمضان در عراق است که با وجود پیشرفت تکنولوژی و وجود ساعت‌های زنگ‌دار، همچنان در بسیاری از شهرها و روستاهای عراق با قوت و جذابیت خاصی رواج دارد و به ماه رمضان، حال و هوایی روحانی و معنوی می‌بخشد.
تغذیه ماه رمضان در عراق
سفره‌های افطار و سحری در عراق، به حق، جلوه‌ای از سخاوت و مهمان‌نوازی مردم این سرزمین هستند. تغذیه ماه رمضان در عراق با تنوعی بی‌نظیر از غذاهای سنتی و محلی تزئین می‌شوند و هر ذائقه‌ای را راضی می‌کنند. غذاهای لذیذی همچون “بریانی” معطر، “قیمه” خوش‌طعم، “دلمه”های رنگارنگ و انواع آش‌های مقوی و سنتی، از جمله غذاهای اصلی و پرطرفدار آداب و رسوم ماه رمضان در عراق هستند. خرما و لبنیات نیز به عنوان منابع غنی از انرژی و مواد مغذی، از اجزای جدایی‌ناپذیر سفره افطار به شمار می‌روند. در کنار این‌ها، شیرینی‌جات محلی و خوشمزه مانند “بقلاوه”ی ترد و شیرین و “کنافه”ی خامه‌ای و لذیذ، زینت‌بخش سفره‌های رمضانی هستند و کام روزه‌داران را شیرین می‌کنند.
اطعام مستمندان
اطعام مستمندان و دستگیری از محرومان و مستمندان، از جمله مهم‌ترین و ارزشمندترین آداب و رسوم ماه رمضان در عراق است که ریشه در تعالیم دین مبین اسلام دارد. بسیاری از خانواده‌های عراقی در این ماه پربرکت، با سخاوت و گشاده‌دستی، بخشی از غذای خود را با فقرا و افراد بی‌بضاعت تقسیم می‌کنند و به این ترتیب، روحیه همدلی و برادری را در جامعه تقویت می‌کنند. علاوه بر این، برپایی سفره‌های افطاری ساده و باشکوه برای عموم مردم، به ویژه افراد نیازمند و کم‌توان، از سنت‌های حسنه و خداپسندانه در این ماه مبارک است که در مساجد، حسینیه‌ها و منازل افراد خیر برگزار می‌شود. برای مشاهده لیست تور های عراق کلیک نمایید.
برگزاری مراسم شب قدر
برگزاری مراسم شب قدر، به عنوان ارزشمندترین و پرفضیلت‌ترین شب‌های سال، در ماه رمضان قرار دارند و مسلمانان عراقی، این شب‌ها را با شور و اشتیاق وصف‌ناپذیری گرامی می‌دارند. در این شب‌ها، مساجد، حسینیه‌ها و اماکن متبرکه مملو از جمعیت مشتاقی می‌شود که تا سحرگاه به عبادت، تلاوت قرآن، دعا و استغفار، و راز و نیاز با پروردگار مهربان مشغول می‌شوند. بسیاری از مردم در این شب‌ها، با حضور در مراسم احیا و شب‌زنده‌داری، از خداوند متعال طلب بخشش و مغفرت می‌کنند و برای سعادت و عاقبت‌به‌خیری خود و عزیزانشان دعا می‌کنند.
سنت های افطار
سنت های افطار در عراق، لحظاتی سرشار از معنویت، صمیمیت و همدلی است. معمولاً، اعضای خانواده، اقوام و دوستان دور هم جمع می‌شوند و یا به زیارت اماکن مذهبی رفته با هم روزه خود را باز می‌کنند. پس از اقامه نماز مغرب، روزه‌داران با خرما و آب یا شربت، کام خود را شیرین می‌کنند و سپس، سفره افطار پهن می‌شود و همگان از غذاهای لذیذ و متنوع آن میل می‌کنند. در بسیاری از مناطق عراق، رسم است که همسایگان نیز با یکدیگر در سفره افطار شریک می‌شوند و به این ترتیب، پیوندهای اجتماعی و خانوادگی را مستحکم‌تر می‌کنند.
نماز و عبادات ویژه ماه رمضان
علاوه بر نمازهای واجب یومیه، نمازهای مستحبی و نافله‌های شبانه (به ویژه نماز تراویح برای اهل سنت) نیز در ماه رمضان از نماز و عبادات ویژه ماه رمضان است که مورد توجه ویژه‌ای قرار می‌گیرند. بسیاری از مسلمانان عراقی در این ماه، با تلاوت قرآن کریم، خواندن ادعیه و مناجات، و انجام عبادات بیشتر، سعی می‌کنند تا روح خود را پالایش کنند و به خداوند متعال نزدیک‌تر شوند. همچنین، حضور در نمازهای جماعت در مساجد و حسینیه‌ها، از جمله سنت‌های رایج و پرطرفدار در این ماه مبارک است.
اعمال خیر و نذری در ماه رمضان
انجام اعمال خیر و نذری در ماه رمضان، از جمله سنت‌های پسندیده و خداپسندانه‌ای است که در فرهنگ مردم عراق ریشه دوانده است. بسیاری از افراد در این ماه، نذر می‌کنند که مبلغی را به فقرا و نیازمندان کمک کنند، غذایی را بین ایتام و بی‌سرپرستان توزیع کنند، یا عملی خیر و عام‌المنفعه انجام دهند. کمک به ساخت مساجد و مدارس، تهیه جهیزیه برای نوعروسان بی‌بضاعت، و آزادسازی زندانیان جرایم غیرعمد، از جمله مصادیق بارز این اعمال خیر و نیکوکارانه هستند. برای رزرو تور ارزان کربلا کلیک کنید.
آداب و رسوم کودکان و نوجوانان
آداب و رسوم کودکان و نوجوانان در ماه رمضان، شور و اشتیاق خاصی از خود نشان می‌دهند و با الگوگیری از بزرگترها، سعی می‌کنند تا از برکات این ماه پرفیض بهره‌مند شوند. آن‌ها با شرکت در مراسم مذهبی، روزه‌داری (به صورت نیمه‌وقت یا کامل)، قرائت قرآن، و انجام اعمال نیک و پسندیده، تمرین بندگی و معنویت می‌کنند. همچنین، بازی‌های محلی و سرگرمی‌های ویژه‌ای نیز در این ماه برای ایجاد فضایی شاد و مفرح برای کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود.
برگزاری مراسم عید فطر
با اتمام ماه مبارک رمضان، عید سعید فطر فرا می‌رسد و مسلمانان عراقی، این عید بزرگ را با شکوه و عظمت خاصی به برگزاری مراسم عید فطر می‌پردازند. در این روز فرخنده، پس از اقامه نماز عید فطر، مردم به دید و بازدید اقوام و دوستان می‌روند و فرا رسیدن این عید بزرگ را به یکدیگر تبریک می‌گویند. تهیه و توزیع شیرینی و آجیل، پوشیدن لباس‌های نو و تمیز، دادن عیدی به کودکان و سالمندان، و زیارت اهل قبور، از جمله رسوم رایج و دوست‌داشتنی در عید فطر در عراق است.
سخن پایانی
رمضان در عراق، تنها یک ماه روزه‌داری صرف نیست؛ بلکه فرصتی است برای تجدید میثاق با ارزش‌های والای انسانی و اسلامی. آداب و رسوم این ماه، ریشه در فرهنگ غنی و تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین کهن دارد و نمایانگر عشق و ارادت بی‌دریغ مردم عراق به دین و آیین خویش است. با اتمام این ماه مبارک، امیدواریم برکات و انوار معنوی آن در طول سال همراه ما بماند و بتوانیم با الهام از آموزه‌های این ماه پرفیض، جامعه‌ای آبادتر و انسانی‌تر بنا کنیم. امید است این سفر کوتاه به دنیای فرهنگ و عبادت در ماه رمضان در عراق، روزنه‌ای باشد به سوی شناخت بیشتر این سرزمین و مردمان مهمان‌نواز آن.
